Het belang van kengetallen voor de OR

Voor de OR is het van belang om zowel de financiële positie als de sociale situatie van de organisatie goed te kennen. Kengetallen kunnen de OR helpen om daar inzicht in te krijgen. Met kengetallen kan de OR steeds eenzelfde vergelijking maken en trends binnen de organisatie signaleren en volgen.

Vinger aan de pols van de organisatie
Cijfers vertellen de ondernemingsraad hoe de organisatie er op een bepaald moment voor staat. Door hiervoor kengetallen te gebruiken, kan de OR steeds eenzelfde vergelijking maken met cijfers van voorgaande periodes. Dat biedt de OR inzicht in hoe de organisatie zich in financieel en sociaal opzicht ontwikkelt en welke trends er zijn. Dat inzicht is nodig om bestaand en nieuw beleid te kunnen beoordelen. De basis van elk kengetal is een rekensom. Zo is bijvoorbeeld de totale loonsom van de organisatie gedeeld door het aantal werknemers, de gemiddelde loonsom. Of de bruto winst gedeeld door alle personeelskosten, de arbeidsproductiviteit. Kengetallen kunnen dus een schat aan informatie bieden.

Financiële en sociale kengetallen
Financiële kengetallen bieden inzicht in hoe de winst (of het verlies) van de organisatie zich ontwikkelt en hoe het met de geldvoorraad (liquiditeit) van de organisatie gesteld is. Voor de OR is dergelijke informatie relevant in het kader van bijvoorbeeld een adviesaanvraag over belangrijke investeringen of het aantrekken of verstrekken van een krediet (artikel 25 WOR).

Daarnaast zijn voor de OR ook de sociale kengetallen van de organisatie interessant. Die getallen tonen aan hoe het werk wordt georganiseerd en in welke mate problemen ontstaan of juist verminderen. Denk aan zaken zoals: ziekteverzuim (exclusief zwangerschap), ziekteverzuimfrequentie (hoe vaak melden werknemers zich ziek), in- en uitstroom van personeel, de verhouding voltijd/deeltijd en vast/flexibel werk, het opleidingsbudget of het gemiddelde salaris.

Informatie opvragen
Aan één enkel getal heeft de OR niets. De OR moet de cijfers kunnen vergelijken met cijfers van voorgaande jaren. Zo kan de OR een trend signaleren en volgen. Om de gewenste informatie op de juiste manier te ontvangen, moet de OR een aantal stappen ondernemen:

• De OR kan de bestuurder vragen om de financiën en sociale kengetallen schriftelijk aan te leveren (artikel 31 WOR). De OR moet de cijfers immers kunnen bestuderen en vergelijken.
• De OR kan met de bestuurder bespreken welke kengetallen hij monitort om de ontwikkelingen te volgen. De OR kan met de bestuurder afspreken dat de OR die getallen ook krijgt, voorzien van een begrijpelijke toelichting op het kengetal zelf en op de uitkomsten.
• In veel gevallen worden kengetallen in de vorm van een zogenoemd dashboard (overzicht met kerncijfers) inzichtelijk gemaakt. De OR kan met de bestuurder de afspraak maken dat de OR dat dashboard ook kan inzien, zodat positieve of negatieve ontwikkelingen geen verrassing voor de OR zijn.
• De OR kan met de HR-manager bepalen welke sociale kengetallen voor de organisatie van belang zijn, zoals de verhouding tussen de in- en uitstroom van werknemers. De OR kan vervolgens met de HR-manager afspreken dat de OR die getallen ook ter informatie ontvangt.